Ticaret Bakanlığı'ndan alınan, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve İstanbul Sanayi Odasından tarafımıza iletilen yazılarda;

Kritik Hammaddeler Tüzüğü ve SKDM kapsamında, 1 Ekim 2023 ile 31 Aralık 2025 tarihleri arasını kapsayan geçiş dönemi boyunca ithal ürünlerde gömülü emisyonların belirlenmesi amacıyla kullanılabilecek varsayılan değerlere ilişkin rehber yayımlandığı bildirilmektedir.

Kritik Hammaddeler Yasa taslağında, anılan hammaddelerin

AB'nin yıllık tüketiminin;

·      En az %10'una karşılık gelen kısmının AB'de üretilmesi,

·      En az %40'ının AB'de işlenmesi ve

·      En az %25'inin ise geri dönüşümden elde edilmesi,

·      Her bir stratejik hammaddenin tüketiminin %65'inden fazlasının tek bir üçüncü ülkeden tedarik edilmemesi hedeflenmektedir.

Kritik hammaddeler Tüzüğü:

Toplantıda temsil edilen hammadde sektörleri arasında;

·      Lityum (Almanya, Çekya, İspanya, Finlandiya) ve

·      Kritik nadir toprak elementleri (Estonya, Polonya) ile

·      Geri dönüşüm sektörleri (Fransa, İtalya, İsveç, Romanya) yer almıştır.

·      Ayrıca, ortak konumundaki ülkeler Grönland'da bir molibden madenciliği projesi;

·      Norveç'te bir doğal grafit projesi;

·      Kazakistan'dat ungsten sahaları;

·      Kanada'da bir nadir toprak elementi üretim ve işleme projesi ve

·      Arjantin'de bir lityum tuzlu su çıkarma ve işleme projesi üzerinde çalışacaklardır.

Komisyon tarafından seçilen tüm projelerin 2030'dan önce başlaması beklenmektedir.

Kritik Hammaddeler Yasası yürürlüğe girdiğinde, 2024 yılında başlatılması beklenen "Stratejik Projeler" için ilk başvuru çağrısı için anılan projelerin ve diğer proje temsilcilerinin gerekli hazırlıkları yapması beklenmektedir.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tarafından;

2022'de duyurulan ve Komisyon tarafından Mart 2023'de sunulan Kritik Hammaddeler Yasası taslağı üzerinde Komisyon, AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu (AP) arasında devam eden üçlü müzakerelerde 13 Kasım 2023 tarihinde siyasi uzlaşı sağlanmıştı.

Bahse konu siyasi uzlaşı 12 Aralık günü AP'de onaylanmış olup, halihazırda uzlaşının Konsey tarafından resmi olarak onaylanması ve onaylanan metnin AB Resmî Gazetesinde yayımını takip eden yirminci günde yürürlüğe girmesi beklenmektedir.

Yasada, hammaddeler;

·      Kritik ve

·      Stratejik

Olarak sınıflandırılmaktadır.

Yasa çerçevesinde, stratejik hammaddeler listesinin, yeşil ve dijital dönüşümü destekleyen stratejik teknolojilerde veya savunma veya uzay uygulamalarında kullanımları dikkate alınarak yüksek stratejik öneme sahip olan ve küresel arz ile öngörülen arz arasında dengesizlik bulunması söz konusu olan hammaddeleri içermesi öngörülmektedir.

Öte yandan, kritik hammaddeler listesinin ise, tüm stratejik hammaddelerin yanı sıra AB ekonomisinin geneli için yüksek öneme sahip olan ve tedarik kesintisi riskinin yüksek olduğu diğer hammaddeleri de içermesi öngörülmektedir.

Kritik Hammaddeler Yasa taslağında, anılan hammaddelerin;

AB'nin yıllık tüketiminin

·      En az %10’una karşılık gelen kısmının AB’de üretilmesi,

·      En az %40'ının AB’de işlenmesi ve

·      En az %25'inin ise geri dönüşümden elde edilmesi,

·      Her bir stratejik hammaddenin tüketiminin %65'inden fazlasının tek bir üçüncü ülkeden tedarik edilmemesi hedeflenmektedir.

SKDM Geçiş Dönemi Varsayılan Değerler

Avrupa Komisyonu tarafından 10 Mayıs 2023 tarihinde Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) Tüzüğü yayınlanmış olup, ardından 17 Ağustos 2023 tarihinde ise 1 Ekim 2023 ile 31 Aralık 2025 tarihlerini kapsayan Geçiş Dönemine Yönelik Uygulama Tüzüğü yürürlüğe girmiştir.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu tarafından 22 Aralık 2023 tarihinde, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması SKDM) kapsamında, 1 Ekim 2023 ile 31 Aralık 2025 tarihleri arasını kapsayan geçiş dönemi boyunca ithal ürünlerde gömülü emisyonların belirlenmesi amacıyla kullanılabilecek varsayılan değerlere ilişkin rehber yayınlanmıştır.

Geçiş dönemi boyunca    üçer aylık raporlama dönemlerinde AB dışındaki ülkeleri kapsayan SKDM Uygulamasına ilişkin rehber doküman 8 Aralık 2023 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından güncellenmiş olup, bahse konu rehberde SKDM kapsamında yer alan demir-çelik, alüminyum, gübre, çimento, elektrik ve hidrojen sektörlerine yönelik hesaplama yöntemleri detaylıca anlatılmaktadır.

Bu çerçevede;

·      İlk üç aylık rapor döneminde (2023 yılının 4. çeyreği ve 2024 yılının 1. ve 2. çeyreği), beyan sahiplerinin Komisyon tarafından miktar sınırı olmaksızın sunulan ve yayınlanan varsayılan değerlere dayalı olarak gömülü emisyonları raporlayabileceği;

·      2024 yılının 3. çeyreğinden 2025 yılının sonuna kadar, beyan sahiplerinin kompleks ürünler (üretiminde girdi olarak SKDM Tüzüğü'nde yer alan bir ürünün kullanıldığı ürünler) için, toplam gömülü emisyonların %20’si ile sınırlı olmak üzere emisyonları varsayılan değerlere dayalı olarak raporlamaya devam edebileceği; varsayılan değerlerin, ilk raporlama döneminde toplanan veriler ile birlikte AB ve üçüncü ülke operatörlerinden gelen geri bildirimler ışığında düzenli olarak güncelleneceği; ayrıca, Komisyon’un, raporlama yükümlülüklerinin daha da basitleştirilmesi için belirli iyileştirmeler sunulduğu ve sunulmaya devam edileceği belirtilmiştir.

Yukarıda bahsedilen hususlara ilişkin dokümanlara https://taxation-customs.ec.europa.eu/carbon- border-adjustment-mechanism_en linkinden erişim sağlanabilmektedir.

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması - Avrupa Komisyonu (europa.eu)

https://taxation-customs.ec.europa.eu/carbon-border-adjustment-mechanism_en

Ekler;

1- Kritik hammaddeler tüzüğü

2-SKDM Varsayılan değerler