Bir kuruluş, etkinlik, ürün veya kişinin sebep olduğu sera gazı emisyonlarının tümüne verilen isimdir. Birim karbondioksit eşdeğeri cinsinden hesaplanır. Sera gazı emisyonları yakıt ve elektrik kullanımı, üretim, ulaşım, nakliyat, hizmet alımı ve arazi kullanımı değişikliği gibi sebeplerden kaynaklanır.

Sera gazı emisyonları, kurumlar için Kapsam 1, Kapsam 2 ve Kapsam 3 seviyelerinde belirlenip hesaplanır. Karbon ayak izi birim karbondioksit cinsinden ölçülen, kurum veya bireylerin ulaşım, ısınma, elektrik tüketimi vb. faaliyetlerinden kaynaklanan toplam sera gazı salım miktarıdır. Karbon dioksit eş değeri (CO2e) cinsinden ifade edilir ve ISO 14064 standardı çerçevesinde hesaplanarak yayınlanır.

Kuruluşları, iklim değişikliği ve karbon yönetimine yönelten birçok etken vardır ki; enerji maliyetleri, karbonun artan maliyeti, marka değeri ve enerji tedarik riskleri bunlardan yalnızca birkaçıdır. Tüketicilerin çevre duyarlılığı arttıkça birçok müşteri iklim değişikliği konusunda duyarlı şirketleri tercih etmeye başlamıştır. Bu alanda öncülüğü yine rekabette ve değer zincirlerinde karbon yönetimini öne çıkartan lider firmalar yapmaktadır.

Yapılan kurumsal karbon ayak izi çalışması ile birlikte İklim değişikliği ile ilgili hedef ve stratejilerin belirlenmesi İklim değişikliği ile belirlenen hedeflerin ve taahhütlerin yönetilmesi İklim odaklı yatırımların yönetilmesi bir temele bağlanmaktadır. Ayrıca, kurumsal karbon ayak izi çalışması, Karbon Saydamlık Projesi (CDP) beyanında Sürdürülebilirlik raporlarında beyan edilen sera gazı emisyon göstergelerinde Science Based Target (SBTi) taahhütünde Sürdürülebilir tedarik zinciri yönetiminde kullanılmaktadır

Uluslararası Geçerli Standartlar

•      GHG Protocol

•      ISO 14064

•      2003/EC/87 Direktifi

•      2006 IPCC Guidelines for National GHG Inventories

Sera Gazı Emisyonlarının ve Uzaklaştırmalarının Kuruluş Seviyesinde Hesaplanmasına ve Rapor Edilmesine Dair Kılavuz ve Özellikler Standardı, sera gazı emisyonlarının ve uzaklaştırmalarının istikrarlı raporlanması, envanterlerinin çıkartılması, sera gazı emisyon azaltımı veya uzaklaştırılması iyileştirme projeleri, sera gazı bildirimlerinin doğrulanması ve geçerli kılınması için bir rehber olarak kullanılmak üzere oluşturulmuştur.

Sera gazı beyanlarının doğrulanması ve onaylanması sağlayan ISO 14064-3 Standardının yeni revizyonu Nisan 2019'da yayınlandı. Yeni Revizyon ISO 14064-3:2019 olarak yayınlandı ve revize edilen ilk baskıyı (ISO 14064-3: 2006) iptal edildi.

ISO 14064-3:2019 Standardı ilke ve gereksinimleri belirtir ve sera gazı (GHG) beyanlarının doğrulanması ve doğrulanması için rehberlik sağlar.

ISO 14064-3:2019 Standardı Organizasyon, proje ve ürün sera gazı beyanlarının Doğrulanması ve Onaylanması için kullanılmaktadır.

ISO 14064 Standartları olan ISO 14064-1, ISO 14064-2 ve ISO 14064-3 Standartlarının tamamı 2018 ve 2019 yıllarında revize edilmiş olup ISO 14064-1 2018 Yılında ISO 14064-2 ve ISO 14064-3 Standartları ise 2019 yılında revize edilmiştir.

Revize edilen ISO 14064 Standartları içerisinde en çok değişikliğe uğrayan standart ISO 14064-3:2019 Standart Revizyonu olmuştur.

1. ISO 14064-3:2019 Standardında ; “Onaylama” ve “Doğrulama” tanımlarını genişletildi, böylece onaylamanın gelecekteki aktivitelere, doğrulamanın ise tarihsel aktivitelere atıfta bulunduğu belirtilmiştir.

2. Eski 2006 Versiyonunda Doğrulama ve Onaylama birlikte ele alınmıştı ve birbirinden farklı süreçler olan Doğrulama ve Onaylama süreçlerinde karışıklık meydana getirmekte idi

3. Yeni 2019 Versiyonunda Doğrulama ve Onaylama süreçlerindeki karışıklıklar giderilerek Madde 6 da sadece Doğrulama süreçlerine yer verilir iken Madde 7 Onaylama maddeleri olarak ayrı ele alınarak ayrılmıştır.

4. ISO 14064-3:2019 Standardında ; Onaylama ve doğrulama ilkeleri ve prensiplerinde yapılan değişiklikler;

• 2006 Versiyon 1'de prensipler ve ilkeler olarak : gerçeğe uygun sunum, etik davranış, gerekli mesleki özen ve bağımsızlık iken;

• 2019 Versiyon 2'de prensipler ve ilkeler: gerçeğe uygun sunum, kanıta dayalı yaklaşım, tarafsızlık, dokümantasyon, Makul ve Ölçülü yaklaşım olarak değiştirilmiştir.

5. ISO 14064-3:2019 Standardında ; Onaylama ve Doğrulama ile ilgili Güven Seviyesi, Amaçlar, Kriterler, Kapsam ve Önemlilik) ile birlikte "Sözleşme Türü" (yani onaylama, doğrulama veya yeni "üzerinde anlaşılan prosedürler") konusunda eklemeler yapıldı.

6. ISO 14064-3:2019 Standardında ; Yeni Versiyonunda Onaylama / doğrulama işlemiyle ilgili, aşağıdakiler gibi değişiklikler de dâhil olmak üzere daha fazla ayrıntılar eklendi:

• Onaylama ve doğrulama süreçlerini ayrı ayrı açıklamak ve ayrı ve özel gereklilikler içerecek şekilde ayrıldı,

• Doğrulama (veya onaylama) ekibinin seçilmesine ilişkin bir adımı açıkça dâhil edildi,

• Bunların yayınlanabileceği koşullar da dâhil olmak üzere, yayınlanabilecek görüş türlerini detaylandırıldı.

7. ISO 14064-3:2019 Standardının Yeni versiyonunda ; Bağımsız gözden geçirme değerlendirmesini, bir onaylama veya doğrulama işlemini tamamlama şartı haline getirilerek Doğrulama Ekiplerinden Bağımsız aynı yetkinlikte başka bir ekip tarafından doğrulama ve onaylama süreçlerinin gözden geçirilmesi tanımlandı.

8. ISO 14064-3:2019 Standardının Yeni Revizyonunda Onaylama veya doğrulamadan sonra bulunan maddi gerçeklerin nasıl ele alınacağı konusundaki gereksinimleri onaylayıcının veya doğrulayıcının bunu müşteriye, sorumlu tarafa ve GHG programına bildirmesini zorunlu hale getirildi.

9. ISO 14064-3:2019 Standardının Yeni Revizyonunda Ek A, “Sınırlı güvence doğrulamaları” eklendi.

10. ISO 14064-3:2019 Standardının Yeni Revizyonunda bilgilendirici Ek B, “Doğrulama hususları” eklendi.

11. ISO 14064-3:2019 Standardının Yeni Revizyonunda Yeni bilgilendirici Ek C, “Üzerinde anlaşılan prosedürler (AUP)” eklendi.

12. ISO 14064-3:2019 Standardının Yeni Revizyonunda bilgilendirici Ek D, “Karışık katılım” eklendi.

13. ISO 14064-3:2019 Standardının Yeni Revizyonunda Güvence kullanım seviyeleri hakkında rehberlik eklendi

Eğitim konusu : TS EN ISO 14064-1:2019 Kurumsal Karbon Ayak İzi Eğitimi

Eğitimin Amacı : TS EN ISO 14064-1:2019 standardı şartları ile sera gazı envanterinin oluşturulması hakkında temel bilgilendirmeyi sağlamak ve emisyonların sınıflandırılması ve emisyonların belirlenmesine (hesaplanmasına) ilişkin gerekli becerileri kazandırmak.

Kimler katılmalı?

Sera gazı envanterini oluşturmak ve raporlamak için TS EN ISO 14064-1:2019 standardını esas alacak kuruluşlarda çalışanlar ve standarda göre hazırlanmış kuruluş seviyesindeki sera gazı envanterlerinin doğrulamasında görev alacak doğrulayıcı adayları

Eğitim içeriği ve programı :

1. Gün

• Standardın 2006 ve 2018 versiyonlarının karşılaştırılması
• Terimler ve tanımlar
• TS EN ISO 14064-1:2019 standart prensipleri
• Sera gazı envanter sınırları
• Raporlama sınırları
• Doğrudan ve dolaylı sera gazı emisyonları kategorileri (Ek-B)
• Pratik çalışma #1* (Emisyonların sınıflandırılması / kategorizasyonu)

2. Gün

• Sera gazı emisyonlarının ve uzaklaştırmalarının hesaplanması
• Hesaplama yöntemleri
• Hesaplama için kullanılan verilerin seçilmesi ve toplanması
• Pratik çalışma #2 (örnek bir senaryo üzerinden sera gazı emisyonlarının belirlenmesi / hesaplanması)

3. Gün

• Pratik çalışma #2-devam
• Önemli dolaylı sera gazı emisyonlarının belirlenmesi (Ek-H)
• Pratik çalışma #3 (çalışılan örnek senaryo üzerinden dolaylı emisyonlar için önem değerlendirmesinin yapılması)
• Azaltma faaliyetleri
• Sera gazı envanteri kalite yönetimi
• Belirsizliğin değerlendirilmesi ve azaltılması
• Pratik çalışma #4 (çalışılan örnek senaryo üzerinden doğrudan emisyon kategorileri için nicel belirsizlik değerlendirmesinin yapılması)
• Sera gazı raporlama gereklilikleri
• Pratik çalışma #5 (çalışılan senaryo üzerinden hesaplanan envantere yönelik örnek rapor üzerinden gerekliliklerin kontrolü)

Türkiye'nin sera gazı emisyonları 2021 yılında %7.7 arttı.

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU tarafından yapılan açıklamaya göre Türkiye'nin sera gazı emisyonları 2021 yılında %7.7 arttı.

World Resources Institute tarafından yayımlanan verilere göre ise Türkiye emisyon sıralamasına göre dünyada 16. sırada. Türkiye'nin emisyonlarının küresel emisyonlar içerisindeki payı oldukça düşük.

Bununla birlikte, dünya genelinde karbon rejimleri güçleniyor ve sınırda karbon düzenlemeleri uygulamaları nedeni ile küresel rekabette karbon yoğunluğunun azalmasının önemi giderek artıyor.

2020 Yılı Türkiye’nin Ürettiği Emisyonların Sektörlere Göre Dağılımı

2020 verileri incelendiğinde enerji sektörünün Türkiye’nin toplam sera gazı emisyonları içerisindeki payının %73 olduğu görülüyor. Emisyonlar içerisinde sektörlerin dağılımı ise şu şekilde;

• Güç üretimi %21

• Endüstri %24

• Ulaşım %15

• Binalar %13

• Çimento gibi endüstriyel prosesler %11

• Tarım %13

• Atık %3

Türkiye’nin ürettiği emisyonların sektörlere göre dağılımı